Op zaterdag 14 september is de Hoge Berg op Texel uitgeroepen tot Nederlands tweede Icoonlandschap. Dit predicaat voor gebieden van uitzonderlijke cultuurlandschappelijke kwaliteit wordt toegekend door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC), die daarbij samenwerkt met lokale partijen die betrokken zijn bij het behoud en de ontwikkeling van het gebied. De verrassende bekendmaking, die plaatsvond op boerderij De Waddel in het hart van het Hogeberggebied, werd ingeleid door onder meer burgemeester Michiel Uitdehaag van de gemeente Texel en VNC-ambassadeur Maarten van Rossem. De onthulling vormde de feestelijke afsluiting van de Open Monumentendag op het eiland.
(Ondertiteling beschikbaar.)
Als Icoonlandschap komen gebieden in aanmerking van aanzienlijke schaalgrootte (minstens 200 ha), met bovengemiddelde kwaliteit op het gebied van cultuurhistorie, ecologie en landschappelijk schoon en waar de bewuste keuze is gemaakt het gebied landschappelijk zo goed mogelijk te bewaren en waar mogelijk te verbeteren. In april 2018 werd het Zuid-Limburgse Noorbeek als eerste Icoonlandschap aangewezen.
De Hoge Berg is met haar indrukwekkende hoeveelheid kenmerkende tuunwallen wereldwijd uniek te noemen*. Deze met plaggen gestapelde muurtjes waren lange tijd de enige mogelijkheid om percelen af te bakenen in het ruige eilandklimaat. De meeste tuunwallen dateren uit 1562, toen de Staten van Holland op Texel ingrepen in verband met achterblijvende belastinginning en de noodzaak tot graanverbouw. Het recht om overal vee te laten grazen werd toen opgeheven en de Hoge Berg en andere hoge gronden werden onder de boeren verdeeld en met tuunwallen afgezet.
De gemeente Texel, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de agrarische natuurvereniging De Lieuw doen samen met particuliere eigenaren hun uiterste best om tuunwallen, schapenboeten (de karakteristieke ‘halve’ schuurtjes) en dobben (drinkwaterpoelen) in zo goed mogelijke staat te houden. Deze bijzondere landschapselementen geven het Hogeberggebied haar unieke uitstraling. Bovendien gedijen veel plant- en diersoorten in het schrale en droge milieu van de tuunwallen. Te denken valt aan de Noordse woelmuis, Texelse zandbij en rugstreeppad, en planten als verfbrem, Engels gras, boshyacint en grasklokjes.
Kijk voor meer foto’s en informatie op https://icoonlandschappen.nl/.
* Ook op Wieringen kwamen in het verleden veel tuunwallen voor. Hoewel de meeste daarvan door de jaren heen verdwenen zijn, wordt er de laatste jaren weer gewerkt aan herstel.
